Portal talk:El/MediaWiki/Λεξικό/review

	Το κείμενο ενσωματώνεται από τη σελίδα:
User:Protnet/Θεωρώ

Ο όρος «review» στη επέκταση Translate με προβλημάτισε πάρα πολύ.

Το «review» γενικά, αποδίδεται ως κριτική, εξέταση, επανεξέταση, επιθεώρηση, αναθεώρηση, θεώρηση, επισκόπηση, ανασκόπηση κλπ.

Το «αναθεώρηση» απορρίπτεται με τη μία για να μη γίνεται σύγχιση με το «revision» που είναι βασικός όρος στα wiki και σημαίνει «κάθε διαφορετική έκδοση μιας σελίδας». Και επίσης γιατί η «αναθεώρηση» είναι συνυφασμένη με την αλλαγή. Στις μεταφράσεις όμως, όταν κάποιος κάνει «review», 9 φορές στις 10 απλά αποδέχεται/εγκρίνει τη μετάφραση και μόνο 1 στις 10 την αλλάζει. (Αυτός είναι και ο λόγος που οι δημιουργοί άλλαξαν τον παλιό όρο «accept» σε «review» ώστε να συμπεριλάβουν και το νόημα της «αλλαγής». Άρα το «review» είναι η πλέον κατάλληλη λέξη).

Μια πιθανή απόδοση είναι το «επιμέλεια» (που ήδη έχει χρησιμοποιηθεί αρκετά από τους Έλληνες συν-μεταφραστές). Όμως εδώ υπάρχει πρόβλημα γιατί το «επιμέλεια» (=«proofreeding») σαν όρος υπάρχει ήδη σε άλλο σημείο της επέκτασης Translate υποδηλώνοντας διαφορετική λειτουργία. Συγκεκριμένα, ενώ το «review» αναφέρεται σε ένα μήνυμα το «proofreading» αναφέρεται σε μια ομάδα μηνυμάτων και λειτουργεί σαν δείκτης κατάστασης ροής εργασίας ομάδων μηνυμάτων. Για να μην επεκταθώ περισσότερο εδώ, διαβάστε την ανάλυση στη σελίδα Βοήθεια:Επέκταση:Μετάφραση/Καταστάσεις ομάδων μηνυμάτων.

Οπότε το «επιμέλεια» απορρίπτεται αναγκαστικά.

Για να καταλάβουμε καλύτερα πώς χρησιμοποιείται το «review», οι δημιουργοί, στο γλωσσάρι που έχουν φτιάξει, λένε σχετικά:

translation review
       the feature provided for proofreading* translations and marking them as checked; see quality assurance
*εδώ το «proofreading» με την καθομιλουμένη έννοια, όχι σαν όρος του Translate

Άρα, σύμφωνα με τους δημιουργούς, review = επιμέλεια + αποδοχή

Τελικά νομίζω ότι η μόνη ελληνική λέξη που αποδίδει πλήρως το συγκεκριμένο νόημα είναι η λέξη «θεώρηση». Ας θυμηθούμε λίγο ένα δημόσιο έγγραφο. Στο κάτω μέρος, εκτός των υπογραφών των υπευθύνων, έχει και μια υπογραφή από το διευθυντή που λέει «Θεωρήθηκε». Το νόημα είναι όντως «βλέπω + εγκρίνω». Όταν ένα μπλοκ αποδείξεων είναι «θεωρημένο» από την εφορία, σημαίνει ότι η εφορία το είδε και το ενέκρινε. Άρα η «θεώρηση» είναι σχεδόν ταυτόσημη με την «έγκριση». Αλλά πρωτίστως όμως σημαίνει «βλέπω» (=θωρώ=θεωρώ).

Αλλά και ανάποδα η λέξη δουλεύει τέλεια. Το «αθεώρητο» όντως σημαίνει «μη εγκεκριμένο» αλλά πώς όμως; Όχι γιατί απορρίφθηκε αλλά γιατί δεν το είδε αυτός που τα εγκρίνει. Δηλαδή «αθεώρητο» = δεν το είδα - δεν το ενέκρινα.

Όσα παραδείγματα κι αν σκεφτείτε από την καθημερινότητα θα δείτε ότι όντως η λέξη «θεώρηση» χρησιμοποιείται ακριβώς με την ίδια έννοια με τον όρο «review» του Translate.

Το μόνο ίσως αρνητικό είναι ότι ακούγεται λίγο ξύλινο. Όμως, όπως έχω πει και παλιότερα, η ελληνική κομπιουτερική ορολογία είναι από τη φύση της πολύ ξύλινη, τι να κάνουμε. Έτσι έχει καθιερωθεί. Εκεί που οι Αμερικάνοι λένε «email» (που είναι καθαρή jargon) εμείς θα πούμε «μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου». Ακόμα κι όταν πάμε να δημιουργήσουμε τη δική μας αργκό τα αποτελέσματα είναι πάλι ξύλινα όπως το «ηλεμήνυμα» του Σαραντάκου ή το ακόμα πιο φευγάτο «ήλυμα» του Φαραόγλου που ακούγεται τόσο αρχαιοπρεπές που καταλήγει σαν τις κατασκευασμένες ορολογίες του στρατού. Ακόμα και το καθιερωμένο πλέον «ιστολόγιο» του Μπαμπινιώτη, στο σκλανγκόμετρο του Slang.gr θα έπαιρνε κάτω από τη βάση. Θεωρώ πολύ πιο γνήσια αργκό κάτι χαζές αλλά αυθόρμητες αποδόσεις του από την κοινότητα ως «βλογ», «βλόγι» (και «βλόι»), μέχρι και «βλόγιον». Πέρα από το γέλιο που βγάζουν θυμίζοντας εκκλησιαστικά συγγράμματα, είναι πολύ πιο γνήσια λαϊκές.

Πάντως, για να επανέλθω στη «θεώρηση», δεν πρέπει να ξέχνάμε ότι η μετάφραση είναι μια ελαφρώς πιο προχωρημένη διαδικασία. Δεν απευθύνεται στον εντελώς αρχάριο χρήστη αλλά, αν θέλετε, στον λίγο πιο γνώστη. Κι επίσης είναι μια διαδικασία που εμπίπτει στον ευρύτερο χώρο της ανάπτυξης (developing) καθώς επεμβαίνει στο ίδιο το λογισμικό και το αλλάζει. Μια κακή μετάφραση μπορεί να επηρεάσει χιλιάδες χρήστες. Άρα νομίζω ότι μια μικρή «αυστηρότητα» στη λέξη είναι θεμιτή. Δεν είναι κακό να βλέπουμε ότι οι τάδε μεταφράσεις είναι «αθεώρητες» και οι δείνα έχουν «θεωρηθεί».

Επίσης, να προσθέσω ότι το reviewing είναι ξεχωριστό δικαίωμα χρήστη (translate-messagereview) μέσα στην επέκταση Translate. Μπορεί εδώ στο translatewiki να δίνεται αυτόματα μαζί με το δικαίωμα μεταφραστή (translate) αλλά οι δημιουργοί τα έχουν προβλέψει σαν δύο ξεχωριστά πράγματα. Που σημαίνει ότι σε άλλα wiki μπορεί το δικαίωμα του reviewing να το δίνουν μόνο στους διαχειριστές και όντως εκεί να πρόκειται για καθαρόαιμη άνωθεν «θεώρηση», όπως την ξέρουμε δηλαδή.

Τέλος υπάρχουν δύο τελευταίες εναλλακτικές, η «εξέταση» και η «έγκριση» που τις αναφέρω γιατί έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετά στο παρελθόν. Και η «εξέταση» έχει παρόμοιο νόημα με τη «θεώρηση» αλλά πιο γενικό. Έχουν μείνει ακόμα αρκετά μηνύματα που αποδίδουν το «review» ως «εξέταση». Βασικά να πω ότι τη θεωρώ πολύ εύστοχη επιλογή από τους πρώτους εκείνους μεταφραστές, τότε που το Translate ήταν ακόμα στα σπάργανα και δεν είχε γίνει το θηρίο που βλέπουμε σήμερα. Αλλά όπως είπα τη βρίσκω αρκετά πιο γενική σαν έννοια κι επίσης χάνει πολύ στα σημεία, δηλαδή ενώ ακούγεται ωραίο το «εξέταση μεταφράσεων», το «εξεταστής» παραπέμπει αλλού. Επίσης το «ανεξέταστα μηνύματα» ωχριά μπροστά στο «αθεώρητα».

Όσο για την «έγκριση» δείτε τον πίνακα.

Επειδή είμαι ψείρας, παραθέτω λοιπόν και ένα πίνακα με χαρακτηριστικά παραδείγματα μηνυμάτων αποδιδόμενα με όλες τις εναλλακτικές επιλογές ώστε να είναι πιο άμεση η σύγκριση. (Πράσινο=κορυφαία επιλογή, κόκκινο=χάλια, κίτρινο=όχι κακό αλλά δεν αποδίδει πλήρως το νόημα)

Μήνυμα		Θεώρηση	Εξέταση	Επιμέλεια	Έγκριση	Αποδοχή
List - Page - Review (υποσέλιδο σελίδας μετάφρασης)	Λίστα - Σελίδα -	Θεώρηση	Εξέταση	Επιμέλεια	Έγκριση	Αποδοχή
All - Expired - Translated - Unreviewed (κεφαλίδα σελίδας μετάφρασης)	Όλα - Παρωχημένα - Μεταφρασμένα -	Αθεώρητα	Μη εξετασμένα	Μη επιμελημένα	Μη εγκεκριμένα (λες και τα έχουν απορρίψει)	Μη αποδεκτά (λες και τα έχουν απορρίψει)
Reviewer γενική έννοια		Θεωρητής (νεολογισμός)	Εξεταστής	Επιμελητής	Εγκριτής (νεολογισμός)	- (δεν υπάρχει λέξη)
Please review the changes	Παρακαλούμε	θεωρείστε	εξετάστε	επιμεληθείτε	εγκρίνετε	αποδεχτείτε	τις αλλαγές
Mark as reviewed	Σήμανση ως	θεωρημένο	εξετασμένο εξετασθέν	επιμελημένο επιμεληθέν	εγκεκριμένο	αποδεκτό

Οι νεολογισμοί δεν είναι όλοι κακοί. Κατ' αρχάς είναι σε ένα βαθμό αναγκαίοι όταν περιγράφεις ένα νέο κατασκεύασμα (πρόγραμμα ή μηχάνημα) με νέες λειτουργίες. Εξάλλου νεολογισμός δεν είναι μόνο το να φτιάχνεις νέες λέξεις αλλά και το να δίνεις νέο νόημα σε υπάρχουσες. Άρα κάθε νέος τεχνικός όρος είναι εν δυνάμει νεολογισμός. Επί της ουσίας, το «εγκριτής» είναι σίγουρα κακό. Θυμίζει άσχετα πράγματα όπως «εγκρατής» και αρνητικά όπως «κριτής» και «υποκριτής» και μας μπερδεύει. Όμως το «θεωρητής» δεν είναι τόσο κακό. Είναι ήπια λέξη, δεν είναι διφορούμενο και αν θυμίζει κάτι είναι το «επιθεωρητής» που έχει παρόμοια σημασία. Νομίζω ότι θα το συνηθίσουμε γρήγορα.

Η «θεώρηση» λοιπόν είναι η καλύτερη λέξη από κάθε άποψη. Η αμέσως επόμενη είναι η «επιμέλεια» που όμως δεν μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε γιατί θα δημιουργήσει σύγχιση με το «proofreading», όπως είπαμε και στην αρχή.

Να επισημάνω επίσης ότι τη λέξη «review» την έχω ήδη θέσει ως ερώτηση στο λεξικό της πύλης εδώ και μήνες χωρίς κάποια απάντηση και επίσης το μεγαλύτερο μέρος της επέκτασης Translate (πάνω από 70%) ήταν αμετάφραστο μέχρι πρότινος και το ολοκλήρωσα προσωπικά, που σημαίνει ότι μάλλον δεν υπάρχει και ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι' αυτήν την επέκταση. Οπότε, χωρίς φόβο και πάθος, παίρνω την πρωτοβουλία να αλλάξω προσωπικά όλες τις μεταφράσεις του «review» στην επέκταση Translate και να την ολοκληρώσω.

Για όποιον ενδιαφέρεται να θεωρήσει τις μεταφράσεις μου, η επέκταση αποτελείται από τις παρακάτω ομάδες μηνυμάτων:

• All Translate messages
  • Translate - Core
  • Translate - First Steps
  • Translate - Page Translation